شیر، نوشیدنی محبوبی در سراسر دنیاست و بسیاری از متخصصان تغذیه نیز مصرف آن را بسیار ضروری می‌دانند.
اما این روز‌ها برخی از مضربودن شیر می‌گویند و تا آنجا پیش‌می‌روند که «شیر، سمّی کشنده است!» یا اینکه «شیر گاوی حاوی هورمون‌های سرطان زاست، اما این حقیقت، از سوی کارخانه‌های لبنیات پنهان می‌شود.»
در این یادداشت، از نگاه طب ایرانی و تغذیه نوین، نگاهی به «شیر» خواهم‌داشت.
شیر، منبعی خوب برای پروتئین و غذایی مناسب برای عضله‌سازی است. حدود ۲۰درصد از پروتئین شیر، «وی (Whey)» است که به‌سرعت به اسیدهای آمینه تبدیل‌شده و جذب خون می‌شود (به‌همین‌دلیل نوشیدن شیر پس‌از ورزش‌کردن مفید است). 80درصد مابقی هم «کازئین (Casein)» است که آهسته‌تر هضم می‌شود و ذخیره پروتئینی بدن را تأمین‌می‌کند (به همین‌خاطر نوشیدن شیر به‌عنوان میان‌وعده یا پیش‌از خواب توصیه‌می‌شود).
در پژوهش‌های نوین دیده‌شده که نوشیدن شیر، احتمال بروز حمله قلبی و سکته مغزی را کاهش‌می‌دهد. همچنین برخی پژوهش‌ها نشان‌داده‌اند که احتمالاً نوشیدن روزانه شیر غنی‌از کلسیم در افرادی که رژیم‌های کاهش‌وزن دارند، موجب کاهش سریع‌تر چربی‌های شکم می‌شود که می‌تواند ناشی از اثر کلسیم و پروتئین‌های شیر در افزایش سرعت سوختن چربی‌های بدن باشد.
هورمون‌های گاوی بی‌خطر هستند.
در سال ۱۹۹۳ انجمن غذا و داروی آمریکا (FDA) استفاده از هورمون رشد گاوی (BGH) در دام‌ها را جهت افزایش تولید شیر و کاهش بهای آن تأییدکرد. درست است که این هورمون، تجمع فاکتور رشد شبه‌انسولین را در شیر افزایش‌می‌دهد که با افزایش احتمال ابتلا به سرطان ارتباط دارد ولی نکته اینجاست که برای چنین عارضه‌ای، باید تزریق شود: زیرا روند هضم غذا، این هورمون‌های پروتئینی را ازبین‌می‌برد. البته که متأسفانه گاو‌هایی که هورمون می‌گیرند، بیشتر به عفونت و التهاب سینه مبتلا می‌شوند.
بیشتر مطالعات علمی نشان‌می‌دهند که شیر پرچرب بیشتر از کم‌چرب، سطح کلسترول و تری‌گلیسیرید خون را تنظیم‌می‌کند. اگر ورزش منظم می‌کنید و قصد پرورش عضله دارید، شیر پرچرب گزینه بهتری است اما اگر رژیم غذایی دارید، شیر کم‌چرب بنوشید که کالری کمتری دارد.
بعضی از دانشمندان معتقدند، شیر گاو‌هایی که به آن‌ها آنتی‌بیوتیک می‌دهند، باعث مقاومت در برابر آنتی‌بیوتیک‌ها در انسان می‌شود. اگر در این مورد نگران هستید، از شیرهای ارگانیک استفاده‌کنید.
همین‌جا لازم است بگویم، شخص بنده اعتماد صددرصدی به FDA و دیگر نهادهای حکومتی، به‌ویژه در نظام سرمایه‌داری ندارم ولی تنها منابع علمی و آماری ما، همین نهادها هستند.
—دکتر ناصر رضایی پور
متخصص طب ایرانی