نخستین گام در کاهش عطش در روزهداری، پرهیز از عوامل زمینهای زیر است:
- عدممصرف نوشیدنیها و خوراکهای تریبخش و خنکیبخش، در کنار گرمای روز و تابش آفتاب و عوامل گرمکنندۀ دیگر مانند فعالیت بدنی و نفسانی،
- مصرف غذاها و ادویه گرم و خشک، غذاهای صفرازا و خوراکهای چرب و سرخکردنیها،
- مواجهه با بوها، فکرها، استرسها و احساساتی که به افزایش گرمی در مغز و قلب و معده و کبد دامن بزنند،
موجب کاهش رطوبات بدن و غلبۀ گرمی و خشکی بر آن میشوند که موجب؛
- تشنگی زیاد و عطش
- خشکی پوست و مزاج
- مشکلات روحی
- عدم تمرکز
- افکار بد
- کمخوابی و بدخوابی
- عصبیت و تحریکپذیری و بیقراری و...
بهویژه در افراد گرم و خشکمزاج میشود.
در وعدههای سحر و افطار میتوان با:
- خوردن خورشهای همراه با آلو، تمرهندی و زرشک
- پرهیز از خوردن میوههای گرمسیری چون موز و انبه، و خوردنیهای عطشآور چون بادنجان، کشک، ماکارونی و ماهی، مصرف کمتر شیرینیها
- نوشیدن شربت سرکهشیره، سکنجبین، شربت آبلیمو، تخم شربتی یا تخم خرفه، شربت بیدمشک با گلاب، یا آب آلو، تمرهندی یا زرشک، عرق کاسنی با یک قاشق چایخوری تخم خرفه و نوشیدن ماءالشعیر طبّی به جای آب و چای،
از تشنگی زیاد پیشگیری کرد.
یک توصیه خوشمزه ضدتشنگی دیگر هم، خوردن پالوده هندوانه یا خیار با سکنجبین، یا عرق کاهو و تخم خرفه، دو ساعت پس از افطاری است.
در طول روزهداری نیز روشهایی برای کاهش عطش و حرارت وجود دارد:
- بوییدن سیب گلاب، خیار، لیمو و گلاب
- اسپری کردن گلاب خنک در فضای اتاق و شستشوی سر و گردن و سینه با آب یا گلاب خنک
- تنفس هوا و نسیم خنک که حرارت زاید قلب را کاهشمیدهد
- خواب روزانه حدود یک ساعت در میانه روز
- توقف کمتر در آفتاب و کاهش فعالیتهای جسمی و فکری در محیط گرم
- پوشیدن لباسهایی با رنگهای روشن و طبیعت خنک
- پرهیز از بوها و عطرهای گرم
- مالیدن روغن بادام یا بنفشه به شکم، گونهها، پیشانی و پشت گوش
- استراحت در جای تاریک با هوا و بوهای خنک
تشنگی، لزوماً با نوشیدن آب برطرف نمیشود و مصرف تریبخشهایی چون؛
- کاهو
- خیار بوتهای بدون پوست و بدون نمک
- سکنجبین
- خاکشی
روغن بادام شیرین، روغن بنفشه و جو نیز به تأمین رطوبت مورد نیاز بدن کمک میکند.
بخشی از تشنگیها هم ناشی از عطشِ قلبی به علت تنفس در هوای گرم و برخی عوامل روحی هستند؛
این تشنگیها معمولاً با نوشیدن آب خنک چندان رفع نمیشوند و تنها با قرارگرفتن در محیط خنک و تنفس نسیم خنک برطرف میشوند.
از دیگر روشهای کاهش این نوع عطش، بوییدن سیب بهویژه سیب گلاب، خیار و لیمو و گلاب است.
بهتر است در وعده سحر از خوردنیهای ادرارآور مانند هندوانه و چای پررنگ نیز پرهیز شود.
دکتر رضایی پور