با رعایت مجموعه بایدها و نبایدها، میتوان از حجامت بهعنوان یک روش پرفایده و کمزحمت، در کنار دیگر روشهای مطرحشده برای تأمین و بازیابی سلامت نامبُرد.
البته نباید ازنظردورداشت که در منابع دینی و اصیل طبی ما، سهمی که به اصلاح سبک زندگی و تدابیر مطرحشده ازجمله در باب تغذیه، فعالیتهای بدنی و چگونگی خواب و بیداری دادهشده، بسیار افزونتر از سهمی است که به حجامت بهعنوان یکی از تدابیر چندگانه در دفع مواد زائد از بدن دادهشدهاست و این بدان معنا است که برای کسانی که برای دستیابی به سلامت و ارتقاء آن میکوشند، حجامت تنها گزینه نیست.
فرایند حجامت با ایجاد مکش روی پوست انجاممیشود و نام آن هم از ریشه «حجم» گرفتهشده و به معنای «مکیدن» و «ایجاد حجم کردن» است. گرچه بیشتر مردم، حجامت را بهعنوان یک روش خونگیری میشناسند، ولی خوب است بدانید که حجامت انواعی دارد:
گذاشتن بادکش نیز میتواند با استفاده از آتش یا بهوسیله مکش و ایجاد خلأ توسط دستگاه ساکشن یا مکنده انجامشود. در بادکش گرم، هوای داخل لیوان بادکش با استفاده از آتش گرم میشود. هوای گرم چگالی پایینی دارد و وقتی لیوان، در مجاورت پوست بدن سرد میشود، فشار داخل آن افتمیکند که نتیجه آن مکش پوست به داخل لیوان است.
ولی باید درنظرداشت که روشی مانند حجامت، حتی با درنظرگرفتن همۀ ملاحظات مزاجی، فصلی، زمانی و تکنیکی و حتی با انجام اقدامات تغذیهای پیشنیاز اولیه، تنها پاکسازی «سطحی» برای اعضای بیرونی یا نزدیک به سطوح بیرونی بدن محسوبمیشود، یعنی بیشتر مواد زائد نزدیکبهسطح را میتواند دفعکند و در دفع مواد نیمهعمقی و عمقی، مواد رسوبکرده در داخل مجاری، و مواد غلیظ و سنگین، بهویژه در افراد تنومند، سود ناچیزی دارد، مگرآنکه پیشاز آن، تمهیدات ویژه غذایی و دوایی توسط پزشک اندیشیده شدهباشد. البته اگر این مادۀ زائد یا تباه، خلط دم (خون) باشد، اثرات بهتری از انجام حجامت انتظارمیرود؛ مشروطبرآنکه در یک طرح کامل درمانی قرارگیرد و تنها به خونگیری اکتفانشود.
بهجز شرایط خاص، در هر پاکسازی باید نخست مواد تباه و زائد برای دفع آمادهشوند، مجاری و فضاها برای دفع مواد مهیّا گردند و قوای بدنی نیز برای این امور بهقدرکافی نیرومند باشند.
دکتر رضایی پور