با آن‌که طبیعت چای در درجه دوم گرم و خشک است، مدام‌نوشیدن آن در زمان مناسب زیان‌آور نیست: بنابراین افرادی که با نوشیدن چای دچار مشکل می‌شوند، احتمالاً سوءمزاج، ضعف مزاج یا مشکلات دیگری دارند.
طبیعت چای، بنابر نظر حکیم عقیلی خراسانی، گرم و خشک (در دوم) است و این‌که برخی به‌خاطر کاهش عطش، حرارت و التهاب داخلی بدن، آن را سرد دانسته‌اند، اصلاً درست نیست. این آثار چای، به‌تلطیف اخلاط بلغمی غلیظ و پاکسازی اخلاط لزج از سطح دستگاه گوارش مربوط است.
درباره خواص این نوشیدنی محبوب بیشتر بدانیم:
- سبب تعدیل مزاج و تقویت اندام‌های بدن می‌شود.
- حرارت غریزی و به تبع آن، ارواح و قوای بدن را تقویت‌می‌کند.
- موجب افزایش ترشح عرق و ادرار است؛ بنابراین به دفع مواد زائد و رفع مشکلات ادراری کمک‌می‌کند.
- به‌خاطر قبض و عطریتی که دارد، موجب تقویت و پاکسازی معده می‌شود.
- برخلاف آب، نوشیدن یک فنجان چای پس‌از غذاهای سنگین، به برطرف‌کردن آثار زیان‌بار غذاهای چرب کمک‌می‌کند و موجب احساس راحتی در معده می‌شود.
دقّت داشته‌باشید که چای نیز اگر به‌جا و درست استفاده‌نشود، می‌تواند موجب بروز عوارضی گردد، از جمله:
- احساس ترشی در دهان
- سردرد
- دامن‌زدن به گرمی و خشکی بدن در برخی افراد
- بی‌خوابی
- و...
برای بهره‌‌بردن از خواص چای، خوب است بدانید مناسب‌ترین زمان‌های نوشیدن چای عبارتند از:
- یک ساعت پس‌از خوردن غذاهای چرب و سنگین (کمک به هضم غذا و به‌ویژه چربی‌ها، بهبود جریان خون در عروق معده و بدن)
- پس‌از فعالیت‌های بدنی یا فکری (رفع خستگی و تسکین ناراحتی‌ها)
- پس‌از برخی داروها با مشورت پزشک (تسریع اثر دارو)
- بین وعده‌های غذایی به‌عنوان نشاط‌آور
- در صورت احساس ماندن غذای قبلی در معده
- احساس سنگینی در معده، آروغ و نفخ زیاد
- تشنگی‌های کاذب ناشی از اخلاط لزج در معده مانند تشنگی پس‌از خوردن کله‌پاچه و ماهی
منبع: مجموعه مقالات مکتب طب ایرانی
استاد محمد عبادیانی
به‌یاد داشته‌باشید، مصلح چای در گرم‌مزاجان، شیر جوشیده و در سردمزاجان، چوب دارچین، زعفران، زنجبیل و هل هستند.
دکتر رضایی پور