هرسال در روزهای سرد، شاهد تشدید آلودگی هوا به‌ویژه در شهرهای بزرگ هستیم. جالب است بدانید که طب ایرانی راهکارهای مؤثری برای کاهش عوارض آلودگی هوا دارد.
برخی کارهایی که می‌توانند در کاهش عوارض آلودگی هوا به شما کمک‌کنند عبارتنداز:
- پرهیز از کارهای کاهنده قوا مانند:
- خواب ناکافی و شب‌زنده‌داری
- زیاده‌روی در فعالیت جنسی
- مواجهه با هوای بسیارسرد
- مواجهۀ درازمدت با امواج الکترومغناطیس به‌ویژه رایانه و تلفن همراه
- حمام سنگین و طولانی
- گرسنگی طولانی
- پرهیز از:
- فعالیت‌های بدنی و ورزش سنگین به‌ویژه در هوای آلوده
- بی‌تحرکی (توصیه‌می‌‌کنیم در روزهایی که بیرون‌نمی‌روید، حتماً در منزل ورزش‌کنید. تاب‌سواری جزو ورزش‌های خوبی است که منافع عام برای بدن دارد.)
- پرهیز از قرارگرفتن در معرض مواد زاید و سمّی، مانند:
- دود سیگار و قلیان
- سموم حشره‌کش در محیط زندگی یا محل‌کار
- پخت‌وپز بدون تهویۀ مناسب در آشپزخانه و...
تدابیر غذایی:
توجه به تدابیر خوردن و آشامیدن، همواره از مهم‌ترین تدابیر تندرستی هستند چون همواره با آنها در ارتباطیم و به‌خوبی هم در اختیار ما قرار دارند. در زمان آلودگی هوا توصیه‌می‌شود:
- کاهش مصرف غذا و نوشیدنی و پرهیز از پرخوری و برهم‌خوری
- کاهش رطوبات بدن با مصرف بیشتر غذاهای خشک‌تری چون خشکبار، مغزها و...
- پرهیز از خوردن غذاها و میوه‌های تر (آبدار) سریع‌العفونت مانند غذاهای حاوی گوشت و روغن زیاد، شیرینی، ماهی، شیر؛ و در میوه‌ها، انگور، آلو، شفتالو، هندوانه، خربزه، خیار، و برخی از سبزی‌ها
- پرهیز از خوراکی‌های افزاینده غلظت خون مانند گوشت گاو، عدس، بادنجان به‌ویژه میرزاقاسمی، گوشت‌های صنعتی (سوسیس و کالباس)، کنسروها، غذاهای خمیری چون ماکارونی و لازانیا، غذاهای چرب و سنگین چون کلّه‌پاچه
- پرهیز از خوراکی‌های یبوست‌آور مانند گوشت گاو و گوساله، سوسیس و کالباس، غذاهای خشک، عدس‌پلو، موز سفت، خرمالوی نارس و گس، میوه‌های ترش، سنجد
- در صورت تمایل به خوردن گوشت، مصرف گوشت‌هایی که لطیف‌ترند و دیرتر فاسد می‌شوند، مانند گوشت پرندگان کوچک با مزاج معتدل (مانند جوجه و کبک) همراه با چاشنی‌های ترش چون سماق، غوره، آب لیمو، سرکه یا آب انار ترش
- امروزه نیز نقش ترشی‌ها در کاهش pH محیط و نامناسب‌کردن آن برای میکروب‌ها، و همچنین اثرات ضدمیکروبی و آنتی‌اکسیدانی قابل‌توجه ترکیبات پلی‌فنلی آنها موردتوجه است
خوردنی‌های مفید روزهای آلودگی هوا:
- در صورت تمایل به خوردن گوشت، مصرف گوشت‌هایی که لطیف‌ترند و دیرتر فاسد می‌شوند، مانند گوشت پرندگان کوچک با مزاج معتدل (مانند جوجه و کبک) همراه با چاشنی‌های ترش چون سماق، غوره، آب لیمو، سرکه یا آب انار ترش
- امروزه نقش ترشی‌ها در کاهش Ph محیط و نامناسب‌کردن آن برای میکروب‌ها، و همچنین اثرات ضدمیکروبی و آنتی‌اکسیدانیِ ترکیبات پلی‌فنلی آنها موردتوجه است.
- خوردن خوراکی‌هایی که موجب نشاط و تقویت اعضای رئیسه (مغز، قلب و کبد)، حفظ حرارت غریزی، جلوگیری از عفونت اخلاط، تقویت معده و رفع مشکلات گوارشی می‌شوند: آلو بخارا، انار، مورد، انواع به، پسته، پونه، پیاز، تمر هندی، جو، خاکشی، خرفه، رازیانه، زرشک، زعفران، سماق، سیب، سیر، کاسنی، گشنیز، گلاب، لیمو، نارنج، نارنگی، هل و...
- اثرات این مفردات در تقویت سیستم ایمنی، و آثار ضدمیکروبی، آنتی‌اکسیدانی و... آنها ثابت شده‌است.
- میوه‌های شیرین: سیب شیرین، پرتقال شیرین، انار شیرین یا کمی مایل به ترشی
- در صورت تمایل به سالاد: کاهو یا جوانه غلات، هویج رنده‌شده، روغن زیتون با کمی آب نارنج طبیعی یا رب انار
- سوپ‌های سبزیجات همراه با زرشک، هویج رنده‌شده، شلغم، و به
دم‌نوش‌های گوارا:
- دم‌نوش آویشن شیرازی یا مرزنگوش به‌ویژه برای مبتلایان به سرفه‌های خلط‌دار، آسم مرطوب و برونشیت
- دم‌نوش گل گاوزبان همراه ریشۀ سنبل‌الطیب و بهارنارنج، به‌ویژه برای افسردگان، و با احتیاط در افراد مبتلا به پرفشاری خون
- دم‌نوش آویشن شیرازی و عناب چنگال‌زده به‌ویژه در مبتلایان به غلظت خون
- دم‌نوش به و/یا سیب با کمی گل محمدی برای همه افراد
پاکسازی سطوح:
در منابع طب ایرانی، توصیه‌شده در زمان همه‌گیری بیماری‌های خطرناک (مانند طاعون، حصبه، آنفولانزاهای خطرناک و...)، سطوح مختلف چون در، دیوار، سقف، فرش و حتی لباس‌ها را با پاشیدن محلول سرکه‌ای سیر و پیاز، ضدعفونی‌کنید.
امروزه نیز اثر اسیدی‌کردن محیط در کاهش فعالیت باکتری‌ها ثابت‌شده و آثار درمانی سیر و پیاز نیز به اثبات رسیده‌است.
می‌توان توصیه‌کرد که اگر از بوی چنین محلولی، چندان بدتان نمی‌آید و مجبور به خروج از منزل در روزهای تیره‌وتار آلودگی هوا هم هستید، دست‌کم ماسک‌های ساده خود را به چنین محلولی آغشته‌کنید؛ یا داخل آب بخورتان، کمی سرکه بریزید.
و همچنین بوئیدن مواد خوشبو:
- بوهای خوشی چون لیمو، پرتقال، سیب، به، زعفران، هل، دارچین، بهارنارنج، خیار، گل سرخ، گلاب و... را نیز از یاد نبرید.
- بوهای خوش، اعضای رئیسه (قلب، مغز و کبد) را تقویت می‌کنند، شادی‌بخش‌اند و توان عمومی بدن را می‌افزایند.
با نگاهی به کتابچه پیام تندرستی، شماره ۸، به قلم دکتر مجید انوشیروانی، پزشک و متخصص طب ایرانی
برای خواندن مصاحبه دکتر ناصر رضایی‌پور با خبرگزاری مهر، درباره تدابیر طب ایرانی در کاهش عوارض آلودگی هوا، اینجا کلیک کند.
اثرات این مفردات در تقویت سیستم ایمنی، و آثار ضدمیکروبی، آنتی‌اکسیدانی و... آنها ثابت شده‌است.
دکتر رضایی پور